Wikipedia

Arama sonuçları

6 Ekim 2015 Salı

"Herkez" değil "Herkes"

Sosyal ağlarda dünyaya önemli mesajlar verenler; size, hayati önem taşıyan bu görevlerinizi icra ederken çok sık kullandığınız "herkez"in artık gerçek yüzünü göstermek istiyorum. Artık yeter, birinin çıkıp "herkez çıplak" demesi lazım.

Sosyal hesaplarınızdan, tüm dünyaya hitap etmek için kullandığınız "herkez" var ya hani; işte bakın o yanlış, öyle bir sözcük bizim sözlüğümüzde yok.Vallahi bak, inanın bana. Ben belki anlarsınız, belki karşılaştırma yaparsınız diye bayramlarda "herkesin bayramı kutlu olsun" diye yazıyorum bazen, ama siz anlamıyorsunuz bir türlü. Böyle direkt söylemek gerekiyor demek ki.

Aslında eminim ilkokul öğretmeniniz, lisedeki edebiyat öğretmeniniz hatta üniversitedeki türk dili hocanız da (aranızda üniversite mezunu olup da bu hatayı yapanlar da var çünkü) bunu söylemiştir size. Ama biliyorum "herkez miydi, herkes miydi ya!" diyerek hep karıştırıyorsunuz işte ("Yalnız mıydı, yanlız mıydı?" ikilemi var bir de ama o konuya girmiyorum şimdi, hepsi birbirine karışmasın sonra, çünkü belli ki hafızalarda problem var)

Üzülüyorum; İngilizce bile konuşabilen insanların kendi diline hakim olamamasına gerçekten çok üzülüyorum. Belki bu yazıyı okuyunca beni ukala olarak görebilirsiniz ama gerçekten doğrusunu öğrenin istiyorum (Gerçi bu hatayı yapanlar bu yazıyı okumaya bile üşeneceklerdir eminim ama ben yine de sosyal ağlarda paylaşacağım, hiç değilse belki başlık dikkatlerini çeker).

Günümüzde her şey elimizin altında, bir sözcüğün nasıl doğru yazılacağını öğrenmek bir tuş kadar yakın artık bize. Bu dejenerasyonun tek nedeni ancak üşengeçlik olabilir.Yapmayın canım kardeşim, gözünüzü seveyim ne olursunuz yapmayın! Açın bakın (TDK)'ya, biraz araştırın, kendi dilinize yabancı olmayın.

Tamam, sesli söylerken "herkez" denilebilir belki; yani çene yapısıdır, ağızdır, kaplamadır, damaktır, illa ki bir neden bulunur kabullenmek için ama yazarken yapılan bu hatayı kabul edemiyorum ben; saç diplerim çekiliyor.

""de" yi ne zaman ayırması gerektiğini karıştıranları da anlayabilirim bak; yani onu doğru kullanabilmenin ufak da olsa bir matematiği var sonuçta ama "herkes" sözcüğünü doğru kullanmanın hiçbir matematiği yok. Adınız gibi, soyadınız gibi, her gün kullandığınız pek çok sözcük gibi ezberleyeceksiniz hepsi bu...

Bazen, yorumlarda bazı arkadaşlarımla konuşma diliyle yazıştığım olabiliyor; bu samimiyetten, şakalaşmadan yaptığımız bir durum ama bile isteye yaptığımız o yazışma acaba o hatalı sözcükleri normalleştirebilir mi diye de kaygı duyuyorum şimdi düşündükçe.

Belki de bu "herkez" gudubetinin dilimize yapışma sebebi; "götürürler merkeze, öptürürler herkeze" duvar yazısıdır, olamaz mı? Kafiye uydurmak için, bile isteye yapılan bu dejenerasyon günümüzde sosyal ağlarda "doğum günümü kutlayan herkeze sonsuz teşekkürler" şeklinde karşımıza çıkıyor olabilir mi gerçekten?

Sebebi ne olursa olsun, böylesine yaygın bir yanlış kullanım varsa; bu dilimize ne kadar yabancı olduğumuzu, ne kadar az kitap okuduğumuzu gösterir. Sen sosyal hesaplarında istediğin kadar entellektüel görünmeye çalış ama "herkezin bayramı kutlu olsun" dediğinde masken yere düşer ve bu gerçeği gizleyemezsin.




29 yorum:

  1. . Dikkat ediyorum da kişiler yazılarında " herkez, eyer, yanlız vb." Yazım hataları yapıyorsa ,büyük bir çoğunluğu lise ve altı düzeyde eğitim almış insanlar olarak karşımıza çıkıyorlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. genelleme yapmak istemem, kaldı ki diploma bir bahane de olmamalı. okuma yazma bilmeyen bebeler bilgisayar başında ana dili ingilizce olan oyunlar oynayabiliyorlarsa, eli klavye tutan ilkokul mezunu bir yetişkinin de kullandığı kelimenin nasıl doğru yazıldığını öğrenmesi zor bir şey olmasa gerek. bu tamamen ilgisizlikten, ana diline sahip çıkmamaktan ve üşengeçlikten kaynaklanıyor.

      Sil
  2. Doğru söze ne denir. Aynen katılıyorum.

    YanıtlaSil
  3. Ya herkez demek daha zor zaten. Vurgu gerekiyor. Herkes deyip kurtuluverelim.:) Espri bir yana sosyal medyada o kadar garip kelimeler veya kısaltmalar görüyorum ki, anlamak için bi durup düşünmek gerekiyor. Ben, bilmem kaç kelimeyi bir dakikada okuyup anlayabilen bir insanım. Öyle cümleler ver ki saatlerce anlaşılmıyor. Bir de takılıp kalıyorum; bunu neden böyle yazmış diye. Bir de dert oluyor bana. :):)

    Ama bu farklı yazma teknikleri ve kısaltmalar var ya, sanırım cep telefonlarının yavaş yavaş yayılmaya başladığı ve kısa mesajların oldukça popüler olduğu dönemden kaldı. Karşılıklı konuşmanın, kontörün pahalı olduğu, mesajlaşmanın ise bedava veya çok ucuz olduğu bir dönem vardı. O dönemde bir kısa mesaja çok şey sığdırmak için kısaltmalar başladı. Kısaltınca, kelimeyi bozunca kelimenin doğrusunu unuttu insanlar..:) :) Ya da artık her türlü gideri var; Nasılsa --herkes-- böyle yapıyor diye bir rahatlık çöktü insanların içine. Kısa mesajı da hiç sevmedim zaten. Benim şu yorumuma bakar mısın? Buna kısa mesaj mı dayanır :) :)

    YanıtlaSil
  4. :) doğru vallahi herkez demek daha zor. evet biz uzun uzun yazanlardan olduğumuz için o kısa mesajcıkları anlayamıyoruz. bizi tatmin etmez o kib'ler, slm'lar :) ben bir de cep telefonuyla 10 parmak mesaj yazanlara dehşetle bakıyorum. nasıl yapıyorlar onu? yanlış anlaşılmasın takdir ediyorum, beceri isteyen bir şey bence. ben sadece işaret parmağımla hadi bilemedin 2 parmakla yazabiliyorum da. :)

    YanıtlaSil
  5. İnanılır gibi değil ama akademik kariyeri ve mükemmel ingilizcesi olan bir meslektaşımın kongre sunumunda "herkez" yazdığını gördüm ve koptum sunumdan.......

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. doğrudur. böylesini görünce insan daha sinir oluyor, ikaz etse bir türlü etmese ayrı türlü... zor bir durum :)

      Sil
  6. Ben bazen dikkat ediyorum bazen etmiyorum açıkçası :) Bir de blog yazanlar için söylüyorum. Yazıyı tamamladıktan sonra en sonda bir araç var kelime hatalarını gösteriyor tıklayınca onu da kullanabilirler yani. Bir şey daha itiraf edeyim bunu sırf gıcıklık olsun diye yapıyorum. Bazen bile bile yalnız değilde yanlız yazıyorum. Sırf biri gelip atlasın diye :D
    Sonra o biri gelip yazıyor yanlız değil yalnız diye beni de gülme tutuyor tabi :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. yapma böyle şeyler :) ben rastlamadım senin yazılarında herkeze ama rastlarsam atlarım hemen :)

      Sil
    2. deneyelim görelim :D diyo muşum.

      Sil
    3. Dilek bir mim yaptım sana da pasladım Cevaplarsan çok sevinirim.
      http://1deliningunlukleri.blogspot.com.tr/2015/10/gune-baslama-mimi.html

      Sil
  7. Benim de çok rahatsız olduğum bir konu. herkeZ,sohPet, eYlence, vb. kelimeleri kim yazarsa yazsın koşarak uzaklaşıyorum ortamdan. Dernek, parti falan mı kursak:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Güzel fikir. "Herkesin Kurtuluşu Partisi" olsun ismi de :)

      Sil
  8. Bir de ''değil'' yerine ''deyil'' yazanlar var ve sahiden çoğu lise altı seviyede. Bizim online bir kitap klubümüz var, üyelerden biri öyle yerine ''öle'', böyle yerine ''böle''lerle dolu uzun bir mail yazdı; içerik çok iyiydi ama o yazım dili beni çok rahatsız etti. Ben biraz takıntılıyım bu konuda. Neyse ki yalnız değilim.

    YanıtlaSil
  9. Özellikle ''değil'' yerine ''deyil'' diyorlar ya, işte orada ön yargıysa adı evet ön yargılıyım direkt siliyorum kafada o kişiyi.Böylede bir pis huyum var :/ Güzel konuya değinmişsin cidden..

    YanıtlaSil
  10. Bir Türkçe öğretmeni olarak ben de bu durumdan rahatsızım. Bazı yazıları okurken gözlerim kanıyor sanki :-( Ben bir de şey kelimesinin bitişik yazılmasından çok rahatsızım. Öğrencilerime sürekli "Şey kelimesi her zaman ayrı yazılır." diyorum ama maalesef bazıları doğruları öğrenmekte çok başarısız. o çocuklar büyüyünce herkez yazan insanlara dönüşüyor işte :-(

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. maalesef şule :( senin işin daha zor; türkçe öğretmenleri için bu hatalar karşısında hissedilen acı daha fazladır eminim :) bu arada "Müzeyyen"'i okudum bugün, yani daha 10 sayfa kadar kaldı, birazdan bitiririm. haklıymışsın, beni de sarmadı. biraz fazla uzun cümleler kuracağım diye kasmış adam sanki. yani çoğu cümlenin sonuna vardığımda başını unutuyorum ya da kafam dağınık bugün ondan. ama sarmadı işte.

      Sil
    2. bu arada ben de her "şey" i bitişik yazmışım sen öyle söyleyince işkillendim tekrar okudum, hemen düzeltiyorum :)

      Sil
    3. :-) Kitap zevkimiz uyuyor demek ki. Sevindim :-)

      Sil
  11. ayyyy yaniiii everybodi miiiiii :)

    YanıtlaSil
  12. Benimde en sinir olduğum şeylerden biridir.
    Yazını zevkle okudum kalemine sağlık :)

    YanıtlaSil
  13. pardon muhasebe müdürümüsünüz? yoksa türk dili ve edebiyat öğretmeni mi?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. her ikisi de değilim. sadece türk dilinin yanlış kullanılmasına dayanamayan biriyim.

      Sil